یکی از بزرگترین مشکلاتی که برای بیمارانی که چندین ساعت طولانی و به طور مداوم در رختخواب دراز کشیده اند و بی حرکت هستند زخم بستر است. اگر بدون حرکت در یک جا بخوابید یک فشار ثابتی رویت قسمت های بدن شما است که خون رسانی به آنجا قطع می شود. و به پوست آسیب میرساند و باعث زخم بستر میشود.

عدم درمان زخم بستر در مراحل اولیه زخم و تشدید بیماری و رسیدگی نکردن به آن، درمان آن سخت تر شده و بهبود سریعتری صورت نمیگیرد. و مدت زمان رسیدگی به آن بیشتر شده و تلاش برای درمان آن سخت تر است. برای پانسمان زخم دیابتی در اینجا بخوانید.

در این مقاله ما از سریع ترین راه برای درمان زخم بستر به شما می گوییم که بتوانید این مشکل بزرگ را خیلی راحت پشت سر بگذارید. این امر مهم است که همراهان بیمار سعی در پیشگیری این بیماری داشته باشند و در صورت ابتلا در کوتاهترین زمان ممکن با مشوت پزشک، درمان مناسب را انجام دهند.

زخم بستر چیست؟

همانطور که به اسم زخم توجه کنیم متوجه چگونگی ایجاد آن می شویم. هر وقتی که پوست ما با یه سطح زمین تماس پیدا کند و فشار و اصطحکاکی وارد شود باعث از بین رفتن تدریجی لایه پوست هستیم. در قسمت های مهمی از بدن که فاصله استخوان با پوست کم شده است مثل پاشنه پا و بین باسن این زخم ها بیشتر در این قسمت ها صورت میگیرد.

شناخت کامل از این نوع زخم بستر خیلی مهم است. به این معنی که شما اگر از شرایط ایجاد، عوامل تشدید دهنده، لوازم پزشکی برای درمان زخم بستر و حتی بهترین و راحت ترین راه برای درمان آن اطلاعات کافی نداشته باشید، حتی اگر بخواهید آن را درمان کنید باعث می شود اون زخم بدتر هم بشود. کمک گرفتن از افراد مجرب مانند پرستار در منزل به بهبودی سریعتر ایت زخم ختم خواهد شد.

انواع زخم بستر

انواع زخم بستر را به 4 درجه بر اساس شدت زخم و میزان گستردگی آن تقسیم بندی کردیم. شدت زخم فشاری از تغییر رنگ پوست در محل تکیه تا ایجاد زخم باز که استخوان و ماهیچه ها پیدا هستند متفاوت است.

زخم بستر درجه 1

خفیف ترین و سطحی ترین نوع زخم، مخصوص به زخم بستر درجه 1 است که در آن پوست دچار پارگی یا بازشدگی نمیشود. و خیلی سطحی در روی پوست ایجاد شده است.

علائم زخم درجه یک:

• دمای بیشتر محل زخم
• درد کم در محل فشار
• سوزش و خارش اندک
• سفت شدن بافت آسیب دیده
• بعد از فشار انگشت به محل زخم رنگ پریدگی یا تغییر رنگ ایجاد نمیشود.

زخم بستر درجه 2

در زخم بستر درجه 2 لایه ای از پوست که عصب محیطی دارد دچار آسیب دیدگی میشود. درد زخم توسط این اعصاب به مغز فرستاده میشود. پس دردر بیشتری نسبت به زخم درجه 1 احساس میکنید.

علائم زخم درجه دو:

• پارگی و بازشدگی کم عمق پوست
• ایجاد تاول بزرگ دارای مایع زرد رنگ و شفاف
• ترشح چرک
• بافت سخت ملتهب و متورم اطراف زخم فشاری

زخم بستر درجه 3

عمق زخم بستر درجه 3 نسبت به درجه 1 و 2 بیشتر است  و به بافت چربی می رسد ولی استخوان یا گوشت رویئت نمیشود.

زخم فشاری درجه 3 شبیه یک حفره یا سوراخ درون پوست است. علائم زخم بستر در این مرحله ناشی از عفونت زخم می باشد. که شامل:

• بوی بد
• ترشح چرک
• تغییر رنگ در ترشحات
• وجود بافت مرده
• گرما در حفره
• قرمزی لبه های زخم

زخم بستر درجه 4

عمیق ترین و وخیم ترین بدترین زخم ها مربوط به زخم بستر درجه 4 است. شدت زخم درجه 4 به حدی است که زخم از بافت چربی و زیر آن رد میشود ماهیچه رباط تاندون و یا استخوان های بیمار از بیرون دیده می شوند. علائم زخم بستر شدید شامل:

• درد شدید
• ترشحات بد بو و چرک
• وجود بافت مرده و سفت شده
• گرما در سوراخ زخم فشاری
• رویت استخوان و ماهیچه

علت اصلی ایجاد این زخم فشار، بی تحرکی، فلجی، بی حسی، اصطحکاک، نیروی برشی از عوامل بروز زخم فشاری هستند.

موثرترین راه جلوگیری از زخم بستر

پرستاران و مراقبانی که از افراد مسن و کم توان مراقبت میکنند برای پیشگیری و جلوگیری از ایجاد زخم در بیماران بسیار موثر است. چندین روش پیشگیری وجود دارد که حتما از آن ها استفاده کنید تا بیمار به زخم بستر دچار نشود. با توجه به صحبت هایی که شد بسیار حیاتی و مهم است که سریعترین راه درمان زخم بستر را در مرحله اولیه این زخم پیش ببریم. یادآوری این نکته مهم که قبل از استفاده از هر گونه پماد یا دارویی برای درمان حتما قبلش از پزشکی مشورت بگیرید و تحت نظر آن درمان شوید. موارد زیر از راه های پیشگیری از زخم فشاری به شمار می روند:

کاهش فشار از روی نواحی آسیب دیده:

هر دو ساعت یک بار پوزیشن بیمار را تغیر دهید. و از فشار مداوم بر یک قسمت از بدن بیمار کاهش دهید. استفاده از بالشت و تشک های مخصوص کمک بزرگی برای کاهش فشار روی نواحی بدن است. میتوانید هشدار تلفن تان را تنظیم کنید تا ساعت های مختلفی این کار را انجام دهید، زیرا بهترین راه جلوگیری می باشد.

رعایت بهداشت زخم:

اگر زخم بستر در مرحله اول آن باشد، نیاز با شست و شو تمیز کاری با آب و صابون دارد و همین کار برای درمان آن کفایت میکند. اما پاکسازی در مراحل درجه سوم و چهارم زخم حتما باید جای زخم را با محلول بتادین یا نمکی تمیز کرد.

پوست محل درگیر را در معرض دید و تمیز نگه دارید تا امکان ایجاد زخم بستر و دور ماندن از نظر پرستار را کاهش دهید.

در صورتی که بیمار روی تخت یا بستر سر خورده باشد هرگز او را نکشید. همیشه ملافه ای زیر مریض قرار دهید و برای تغییر و جا به جایی بیمار، ملافه را تکان دهید. و باعث اصطحکاک روی پوست بیمار نشوید.

تعویض پانسمان:

محافظت از زخم با گاز استریل و سایر پانسمان های زخم مخصوص پزشکی که از ورود هوا و میکروب جلوگیری میکند.

رعایت رژیم غذایی سالم و قوی:

در دروان بیماری، حفظ رژیم غذایی سالم و قوی محتوی مواد مغذی پروتئین دار و مقدار زیادی میوه و سبزیجات غنی از ویتامین سی در بهبود سریع این بیماری کمک میکند.

استفاده از آنتی بیوتیک ها:

در صورتی که زخم شدیدتر شود، ممکن است که پزشکان علائم عفونت شامل حساسیت غیر طبیعی نسبت به لمس یا ترشح چرک را در محل زخم مشاهده کنند، در این مرحله برای پاکسازی عفونت از محل زخم قرص های آنتی بیوتیک تجویز می شود.

زالو درمانی:

یکی از روش های درمانی که در آن برای مکش خون از مناطق آسیب دیده استفاده می شود زالو درمانی است. این روش به طور عمده برای آسیب ها و اختلالات پوستی مختلف و زخم های مزمن مانند زخم های دیابتی، زخم های واریسی و زخم بستر توسط بسیاری ار افراد به کار می رود.

پیوند پوست:

اگر زخم بیمار به مرحله ای برسد که دیگر درمانی جوابگو نباشد، بهترین راه درمان زخم بستر برای او، عمل جراحی است. در این عمل جراحی، پزشک قسمتی از پوست بیمار که بافت سالم تری دارد برمی دارد و به ناحیه آسیب دیده منتقل و پیوند میزند.

از پیوند پوست برای بهبود سریع یا محافظت بیشتر در نواحی استخوانی بیمارانی با خطر بالا استفاده می شود. به عنوان مثال برای افراد فلجی که قادر به هیچگونه جا به جایی نیستند و امکان ابتلا به زخم بستر بالاست، ای روش مورد استفاده قرار میگیرد.

 تعداد بیماران دارای انواع زخم های مزمن و حاد و عوامل دیگری همچون فراهم نبودن مرکز درمانی تخصصی بصورت گروهی و عدم آشنایی کافی کادر درمان و همگام نبودن با پیشرفتهای علمی در این زمینه ما را بر آن داشت تا با لطف پروردگار متعال برای اولین بار در جنوب غرب کشور کلینیک تخصصی زخم اهواز را دایر کنیم تا فرآیند معالجه این بیماران بصورت گروه درمانی توسط پزشکان متخصص و پرستاران مجرب انجام گیرد.
در این راستا جهت برآورده شدن نیازهای بیماران عزیز استان و کشورهای همسایه و ارتقای کیفیت سلامت و بهبود فرآیند پیشگیری، تشخیصی، درمانی و بازتوانی در بیماران مبتلا به انواع زخمها و همچنین جهت ارائه کاملترین خدمات با در اختیار داشتن امکانات کامل تشخیصی و درمانی و امکان خدمت رسانی بصورت سرپایی و بستری در بالاترین سطح کیفیت، کلینیک زخم اهواز با هدف مراقبت و درمان پیشرفته‌ی انواع زخم‌های حاد و مزمن شامل زخم پای ديابتی، زخم‌های بستر، زخم‌های عروقی، شريانی و وريدی، زخم‌های جراحی باز شده و عفونی شده، زخم‌های بدخيم، زخم‌های ناشی از راديوتراپی، زخم‌های نوروپاتيك غير ديابتی، زخم‌های ناشی از فاشيائيت نكروزان، زخم‌های ناشی از حوادث و تروما حفظ پاهای دیابتی در برابر قطع عضو بیماران دارای انواع استومی و بیماران با سوختگی (سرپایی) در بالاترین سطح علمی و تکنیکی و به صورت چند تخصصی در سال ۱۳۹۲ با همت و همکاری جمعی از متخصصین حوزه بهداشت و درمان و پزشکی استان خوزستان در محل بیمارستان شهید نیاکی اهواز شروع به فعالیت نمود. در حال حاضر کلینیک زخم اهواز از جمله کلینیک‌های پیشرو در زمینه پیشگیری و درمان زخم در کشور شناخته می‌شود.