زونا، یک بیماری ویروسی است که ویروس آبله مرغان آن را ایجاد می‌کند. این بیماری معمولاً در افرادی که قبلاً آبله مرغان داشته‌اند، به وجود می‌آید. ویروس زونا در سلول‌های خاصی در ریشه اعصاب یعنی گانگلیون خلفی نخاع نهفته می‌ماند و هنگامی که دوباره فعال می‌شود، باعث ایجاد علائم زونا می‌شود.
این بیماری معمولاً با درد و خارش شدید در نقطه‌ای از بدن شروع می‌شود و ممکن است باعث ایجاد حساسیت شود. حدود 20 درصد افرادی که قبلاً آبله مرغان داشته‌اند، در طول زندگی‌شان مبتلا به زونا می‌شوند، اما خوشبختانه بیشتر بیماران بیش از یکبار به این بیماری مبتلا نمی‌شوند. درمان زونا، معمولاً شامل داروهای ضد ویروسی و ضد درد است و می‌تواند به کنترل علائم و کاهش مدت زمان بیماری کمک کند.
در این مقاله درباره ویروس زونا، علایم آن و راه‌های درمان صحبت می‌کیم و به زخم هایی ناشی از بیماری زونا و راه‌های درمان آن نیز می‌پردازیم.
چه کسانی مبتلا به زونا می‌شوند؟
از زمانی که ویروس زونا برای اولین بار شناسایی شد، محققان همچنان در تلاشند تا عاملی که باعث فعال شدن یا بیداری این ویروس در افراد سالم می‌شود را کاملاً مشخص کنند. آن‌ها معتقدند که ضعف سیستم ایمنی فرد، می‌تواند زمینه‌ای را برای تکثیر ویروس و حرکت آن در مسیر اعصاب به سمت پوست فراهم کند.
اگرچه کودکان نیز ممکن است مبتلا به زونا شوند اما این ویروس بیشتر افراد بالای ۵۰ سال را گرفتار می‌کند. عواملی مانند بیماری‌ها، ضربه و استرس نیز، ممکن است باعث تحریک این ویروس و ابتلا به زونا شوند. افرادی که به هر دلیل سیستم ایمنی آن‌ها ضعیف شده است، بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند. به طور کلی، افزایش سن، بیماری‌های مزمن و عوامل استرس زایی از جمله عوامل موثر در ابتلا به این ویروس می‌باشند. در برخی از منابع همخ آمده است که تنها افرادی دچار زونا می شوند که در کودکی آبله مرغان نگرفته‌اند.
علائم زونا چیست؟
علائم اولیه زونا ممکن است یک تا پنج روز قبل از ظاهر شدن راش حس شود. راش به هر تغییری در پوست مانند رنگ، نما و بافت گفته می‌شود. این نشانه‌های هشدار اولیه هم در محلی ایجاد می‌شود که اول دچار راش شده است و می‌تواند با خارش، گزگز، سوزش و درد همراه باشد. علاوه بر این، زونا ممکن است با تب، لرز، سردرد و ناراحتی معده همراه باشد. اگر این علائم را تجربه می‌کنید، بهتر است که به پزشک خود مراجعه کنید تا درمان مناسب و به موقع دریافت کنید.
عوارض بیماری زونا کدامند؟
بیماری زونا یا شینگل، یک بیماری ویروسی است که توسط ویروس واریسلا زوستر منتشر می‌شود. این بیماری معمولاً با ظاهری شبیه به حادثه ایجاد می‌شود و باعث ایجاد زخم‌های دردناک و حساس در منطقه‌ی محدودی از بدن می‌شود. اگر زخم زونا دور چشم یا پیشانی ایجاد شود، احتمال عفونت کردن چشم و نابینایی موقتی یا دائمی وجود دارد.
از آنجایی که این ویروس می‌تواند به انواع مختلفی از بدن حمله کند، ممکن است بیمار با مشکلات تعادلی یا شنوایی روبرو شود. علاوه بر این، در موارد نادر، ویروس شینگل به مغز یا نخاع حمله می‌کند که می‌تواند منجر به عوارض جدی شود. به همین دلیل، اهمیت دارد که درمان زونا به سرعت و در مراحل اولیه بیماری شروع شود تا از بروز این عوارض جلوگیری شود.
زنان ممکن است در دوران بارداری، با مشکلات سلامتی، از جمله ابتلا به بیماری زونا مواجه شوند. این بیماری ناشی از ویروس هرپس زوستر است و معمولاً در زمانی که سیستم ایمنی ضعیف می‌شود، مانند دوران بارداری، فعال می‌شود.
افرادی که قبلاً آبله مرغان نگرفته‌اند و واکسن مخصوص این بیماری به آن‌ها تزریق نشده باشد، ممکن است در دوره بارداری زونا بگیرند. علاوه بر این، این بیماری می‌تواند منجر به مشکلات مادرزادی در نوزاد شود؛ بنابراین، زنان باردار باید از احتیاط‌های لازم برای پیشگیری از این بیماری مطلع باشند و در صورت ابتلا به زونا، باید به پزشک مراجعه کنند تا درمان مناسب را دریافت کنند.
روش‌های درمان زونا چیست؟
روش‌های درمان بیماری زونا، می‌تواند موارد زیر را شامل شود:
داروهای مسکن
در برخی موارد، درد ناشی از زونا می‌تواند بسیار شدید باشد و مصرف قرص‌های مسکن برای تسکین آن ضرورت پیدا می‌کند. در هر صورت، در صورت بروز علائم این بیماری، بهتر است به زودی به پزشک مراجعه کنید تا بتوانند به شما درمان مناسبی ارائه دهند.
داروهای ضد ویروس
درمان این بیماری با داروهای ضد ویروسی انجام می‌شود که پزشک باید آن را تا ۷۲ ساعت پس از ظاهر شدن علائم تجویز کند. هر چه زودتر دارو مصرف شود، اثربخشی آن بیشتر خواهد بود. داروهای ضد ویروسی برای درمان این بیماری شامل فامسیکلوویر، والاسیکلوویر و آسیکلوویر می‌باشد. این داروها ممکن است درد را کاهش دهند و زمان درد را کوتاه‌تر کنند. برای درمان زونا، مصرف داروهای ضد ویروسی بسیار مهم است و باید بر اساس تشخیص پزشک و به موقع شروع شود.
مسدود کننده عصب
مسدود کننده عصب برای درمان زونا، یک روش درمانی است که برای کاهش درد و علائم این بیماری استفاده می‌شود. این داروها به صورت تزریقی تجویز می‌شوند و شامل یک عامل بی حس کننده مانند لیدوکائین می‌باشد که به عنوان مسدود کننده عصب عمل می‌کند.
هدف استفاده از این داروها، کاهش درد و تسکین علائم این بیماری است. در بعضی موارد، این داروها شامل کورتیکواستروئیدها مانند دی‌پروزون می‌باشند که به عنوان یک داروی ضد التهابی عمل می‌کنند. استفاده از مسدود کننده عصب، باید توسط یک پزشک تجویز و نظارت شود؛ زیرا این داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند و تنها در موارد شدید درد و علائم زونا مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کورتیکواستروئیدها
برخی از پزشکان می‌توانند قرص‌های کورتیکواستروئید همراه با داروهای ضد ویروسی را تجویز کنند، اما این روش درمانی چندان رایج نیست و دلایل زیادی برای این موضوع وجود دارد. یکی از این دلایل می‌تواند این باشد که مصرف کورتیکواستروئیدها ممکن است باعث گسترش بیشتر جوش‌های زونا شود و وضعیت بیمار را بدتر کند؛ بنابراین، اگرچه این روش ممکن است برای برخی از بیماران موثر باشد، اما باید توسط پزشک تجویز شود.
زخم‌های زونا کدام قسمت از بدن را درگیر می‌کند؟
در این بیماری، برجستگی‌های پوست معمولا پس از چند روز به تاول‌هایی تبدیل می‌شوند که در آن مایع وجود دارد. بین ۷ تا ۱۰ روز طول می‌کشد تا این تاول‌ها خشک شوند و پس از آن پوسته‌پوسته می‌شوند.
ضایعات زونا می‌توانند در بخش‌هایی که دارای رشته عصبی هستند مانند شکم، گردن، سینه و پشت بروز پیدا کنند. به طور شایع به صورت تاول‌های خطی در سمت چپ یا راست تنه ایجاد می‌شوند و گاهی اوقات این ضایعات در اطراف یک چشم یا یک سمت از گردن یا صورت رخ می‌دهند. کمر و باسن هم در برخی از موارد درگیر این ویروس می‌شوند.
| مقاله برای مطالعه بیشتر: عوامل موثر بر بهبود زخم |
درمان خانگی برای بهبود زخم زونا
مهمترین مسأله این است که از خاراندن یا کندن زخم‌ها خودداری کنید. اجازه بدهید زخم‌ها به طور طبیعی خشک شوند و پوست بیندازند. در غیر این صورت ممکن است دچار عفونت شوند و یا جای آن روس پوست باقی بماند. راه‌های زیر می‌توانند به شما کمک کنند که خارش ناشی از زخم‌ها و تاول‌های زونا را کاهش بدهید.
- حمام یا دوش با آب سرد برای پاکسازی و تسکین پوست
- استفاده از کمپرس سرد و مرطوب برای کاهش درد و خارش
- استفاده از لوسیون کالامین یا تهیه خمیری از جوش شیرین، نشاسته ذرت و آب
- مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین A، B-12، C، و E برای تقویت سیستم ایمنی بدن
راه‌های درمان جای زخم زونا چیست؟
یکی از روش‌های موثر در درمان این نوع اسکارها، تزریق ژل به زیر پوست می‌باشد که باعث پر شدن و صاف شدن جای زخم می‌شود. همچنین میکرودرم ابریژن نیز، یک روش دیگر برای رفع اسکارها و جای زخم‌های این بیماری است که با استفاده از دستگاه‌های خاص، لایه‌های بیرونی پوست را برداشته و باعث تجدید سلول‌های سالم می‌شود. همچنین لیزرتراپی و جراحی پوست نیز، از دیگر روش‌های موثر در این زمینه می‌باشند که می‌توانند جای زخم و اسکارهای زونا را رفع کنند.
چگونه از زونا پیشگیری کنیم؟
واکسن این بیماری، یک واکسن است که برای افراد با سن ۵۰ سال و بالاتر توصیه می‌شود. این واکسن مزایای زیادی دارد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به کاهش خطر ابتلا به زونا اشاره کرد. یک مطالعه تحقیقاتی نشان داده است که این واکسن می‌تواند خطر ابتلا به زونا را تا ۵۰ درصد کاهش دهد. اگر شخصی که این واکسن را زده، باز هم به این بیماری مبتلا شود، شدت درد ناشی از این بیماری کمتر خواهد بود؛ زیرا درد معمولا اولین نشانه‌ی این بیماری است و برای برخی می‌تواند شدید باشد.
جمع بندی
زونا یک بیماری ویروسی است که باعث ایجاد زخم‌های دردناک و خارش‌آور بر روی پوست می‌شود. درمان این بیماری معمولاً شامل داروهای ضد ویروسی، ضد التهابی و مسکن است. علاوه بر این، استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های مخصوص، می‌تواند به کاهش خارش و التهاب زخم‌ها کمک کند. مهمترین روش برای جلوگیری از زونا، استفاده از واکسن زونا است که می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهد.
اینستاگرام ما را ببینید