زخم بستر به آسیب بافت بدن شامل پوست، درم ، اپیدرم و ماهیچه در اثر ایجاد فشار دراز مدت بر یک یا چند نقطه از بدن گفته میشود. خوابیدن طولانی مدت در یک وضعیت ثابت، سائیدگی در صندلی یا بستر، استفاده از لگن بیمار نامناسب یا کشیدگی با ملحفه میتواند به بخشی از پوست یا بافت بدن آسیب بزند.
بیماران بستری شده یا در حال کما، افراد فلج شده یا متحرک با صندلی چرخ دار از افراد در معرض خطر ابتلا هستند.
اغلب در بخشهای استخوانی بدن ایجاد میشود زیرا در این قسمتها فشار بیشتری بر پوست وارد میشود و چربی کمتری برای محافظت از این ناحیه وجود دارد.
علائم و نشانه های زخم بستر
این زخم، علائم و نشانه های زیر را نشان می دهد:
- تغییر در رنگ یا بفت پوست
- ورم
- تخلیه پر از چرک
- بعضی مناطق پوست، گرمتر یا سردتر از بقیه نقاط هستند.
- حساسیت پوستی در برخی از نقاط بدن
انواع و درجات زخم بستر:
بسته به میزان شدت علائم ، زخم بستر می تواند در مراحل زیر طبقه بندی شود:
مرحله اول:
این مرحله ، خفیف ترین مرحله زخم بستر است. و معمولا در لایه بالایی پوست اتفاق می افتد. و از علائم آن، درد ، سوزش یا خورش پوست است.
مرحله دوم:
این مرحله ممکن است کمی عمیق تر و سخت تر باشد. این گونه که قسمتهایی از سطح پوست از بین می روند و چیزی شبیه به تاول مشاهده می شود.
مرحله سوم:
در این مرحله، تمامی بافت های پوست از بین می روند و زخم باز است.
مرحله چهارم:
تمامی بافت های پوست و لایه های زیرین حتی عضلات و استخوانها از بین می روند.
علل و عوامل موثر در ایجاد زخم بستر
- فشار ثابت بر روی یک قسمت خاص از بدن
- اصطکاکی که باعث می شود پوست بارها در برابر ملافه یا تخت خواب ایجاد کند
- وجود رطوبت و عرق بر روی پوست و به مدت طولانی
- سوختگی
- نشستن یا خوابیدن بر روی سطوح سفت
- سرمازدگی
- مصرف ناکافی مایعات و مواد غذایی
- محل زخم قبلی
برخی عوامل می توانند خطر ابتلا به زخم بستر را افزایش دهند:
- بی تحرکی
- عدم احساس در نتیجه ی آسیب های عصبی یا اختلالات
- کمبود تغذیه و هیدراتاسیون
- شرایط پزشکی که بر گردش خون تاثیر می گذارد. مانند: بیماریدیابت و بیماری های عروقی
علایم عفونی شدن
دردناک شدن اطراف زخم، بد بو شدن زخم، عفونت زرد رنگ یا سبز رنگ ضخیم و تورم در اطراف ظرف از علایم و نشانه های عفونی شدن زخم بستر می باشد و تب، گیجی، افزایش ضربان قلب و ضعف جسمانی نیز از نشانه های پخش شدن عفونت در بدن می باشد.
| مطالعه بیشتر : دیابت |
زخم بستر بیشتر در کدام قسمت های بدن ایجاد می شود؟
زخم بستر، بیشتر در نواحی صورت می گیرد که تحرک کمتراست.
مانند: پس سر، گوشها، کتف ها، جناغ، آرنج ها، زیر باسن، لگنف زی زانو، پاشنه های پا
درمان های طب مدرن برای زخم بستر
امروزه از روشهای نوینی برای درمان این زخم ها استفاده می شود که تاثیر بسزایی در پیشرفت بهبودی آنها دارد که به پانسمان های تخصصی معروف هستند. در این روشها از پانسمان های پیش ساختهای استفاده میشود که دارای نقره یا کربن (برای جلوگیری از عفونت و بوی نامطبوع زخم) ویا مواد معدنی (که در رشد سلولی تاثیر دارند) میباشند.
از پانسمان های حاصل از کشت فیبروبلاست و انواع پانسمان های گرفته شده از پوست میگو و سلول های پرده آمنیوتیک نیز می توان برای ترمیم زخم های بستر استفاده کرد.
لیزر برای درمان زخم بستر
از حرارت، لیزرهای کم توان و امواج اولترا ویولت و بنزوییل پراکسید 20 درصد هم می توان کمک گرفت. لیزرهای فرکوئنسی اولتراسوند که به صورت الکتریکال خونرسانی را تحریک می کند و لیزرهای ولتاژ مونوفازیک یا جریان های های ولتاژ پالس مونوفازیک نیز می تواند مفید باشد.